HOE ZIT HET DUITSE SCHOOLSYSTEEM IN ELKAAR

Onderwijs in Duitsland

Het onderwijssysteem in Duitsland en hoe wij dat als Nederlanders ervaren.

Wij Nederlanders wonen al sinds 2005 in Duitsland. Onze drie dochters zijn hier geboren en volledig tweetalig. Omdat wij hier permanent wonen hebben wij niet gekozen voor een internationale maar voor het ‘gewone’ Duitse schoolsysteem.

Ik praat je graag bij over hoe het onderwijssysteem in Duitsland in elkaar steekt en hoe wij dat als Nederlanders ervaren.

Duitse schooltijden basisschool / Grundschule

De basisschool begint ’s morgens om 8.00 uur. Wij verlaten om 7.15 uur het huis om naar de bushalte te lopen. De bus vertrekt stipt om 7.30 uur vanaf de bushalte in het dorp Möhren. Zomers is dat heerlijk. Maar midden in de winter als het nog donker is voelt het als midden in de nacht.

Duitse schoolbus

Schoolbusregels worden de eerste dag op de basisschool bijgebracht. Naast de standaard ‘niet rennen in de bus’ en ‘brood hoort in je broodtrommeltje en niet op de stoel geplakt’ zijn er ook opgesproken regels.

Zoals het kindje dat als eerste bij de bushalte aankomt zet z’n schooltas/Schulranzen neer. De gene die daarna komt zet hem er keurig achter enz enz. Op het moment dat de bus voor de halte stopt stap ieder kind zonder dringen in volgorde van aankomst de bus in. Iedere dag weer zonder enig gedoe. Voor Nederlanders iets onbegrijpelijks.

Duitse schooltijden voortgezet onderwijs

Voorgezet onderwijs in Duitsland begint om 7.30 uur en eindigt om 12.30 uur. De bus vertrekt in het dorp om 7 uur. Met twee pubers betekent dat vaak dat zij NET op het laatste nippertje naar de bushalte moeten rennen om de bus niet te missen.

Kleuterschool in Duitsland is van 2 t/m 6 jaar

Vanaf je 2e tot je 6e jaar zit je in de kleuterschool. Het laatste jaar kleuterschool wordt in Beieren door de overheid betaald. Dit is om de vele buitenlandse kinderen Duits te leren voor ze naar de basisschool gaan.

Basisschool on Duitsland is van 6 t/m 10 jaar

Vanaf je 6e jaar mag je naar de basisschool. Je begint in de 1e klas t/m de 4e. Je behoudt de zelfde juf of meester voor de eerste twee en de laatste twee basisschooljaren. Ligt de focus in de eerste twee basisschooljaren op het leren lezen, rekenen en de tafels t/m 10. De 3e en de 4e klas gaan gelijk een niveau hoger. Het lijkt wel of de vier basisschooljaren zoals ik die uit Nederland ken in twee jaar gepropt zijn. Iedere week één of twee toetsen is best aanpoten.

Voortgezet onderwijs in Duitsland is vanaf 10 jaar tot studie einde

In Duitsland kent men grofweg drie soorten voorgezet onderwijs.
Hauptschule / mittelschule = vergelijkbaar met VMBO en duurt 5 tot 6 jaar
Realschule = vergelijkbaar met Havo en duurt 6 jaar
Gymnasium = gelijk aan het gymnasium en duurt 9 jaar

De klas nummers telt in Duitsland na de basisschool gewoon door in het voorgezet onderwijs. In Duitsland is dus het eerste jaar middelbaar de 5e klas. De 1e klas in voorgezet onderwijs in Nederland staat gelijk aan Klas 7 in Duitsland.

Onze dochters zitten op een scholengemeenschap (Gesamtschule in Treuchtlingen) met deze die schoolsoorten bij elkaar. Mocht de Realschule of het Gymnasium te hoog of te laag gegrepen zijn kan de leerling van leergang switchen zonder van van school te moeten wisselen.

De Duitse schooltas / Schulranzen

In Duitsland heet een schooltas een Schulranzen. Voor degene die zo’n tas nog nooit gezien  hebben. Dat is een bont gekleurde stevige en (hoe kan het ook anders) degelijke schooltas voor kinderen de basisschool kinderen van 6 tot 11 jaar.

Wat kost een Duitse schooltas / Schulranzen ongeveer?

Niet schrikken maar een Schulranzen zijn te koop voor tussen de € 100 en € 250 euro. Zit je nog op je stoel? Ja, echt waar. Traditiegetrouw wordt de Schulranzen cadeau gegeven door de peettante en peetoom.

Omdat wij deze niet hebben hebben wij deze voor onze meiden zelf aangeschaft. Een kleine rib uit je lijf dus (even voor de duidelijkheid wij hebben drie kids). Wij konden dat in die tijd net betalen.

Nadelen van het Duitse schoolsysteem

Als groot nadeel van het Duitse schoolsysteem vind ik het huiswerk.

1. Omdat ik het zeer inefficient vind dat alle ouders (die daar niet voor is opgeleid) ’s middags ploetert met hetzelfde huiswerk.

2. Voor de kinderen die hulp nodig hebben (en laten we eerlijk het kind dat zegt ‘ja, leuk huiswerk’ zijn met een vergrootglas te zoeken) maar waarbij de ouder, dat door wat voor omstandigheden dan ook, dat niet kan geven. Dat een directe invloed heeft op de schoolresultaten van je kind.

Daarmee is je thuissituatie dus bepalend voor je toekomst en dat vind in niet eerlijk aan het Duitse onderwijs systeem.

In Nederland krijgt iedereen gelijk onderwijs tot 15.00 uur ’s middags. Onafhankelijke van je thuissituatie en daarmee dus gelijke kansen in de toekomst.

Voordelen van het Duitse schoolsysteem

Hoewel ik als ouder tijdens de basisschool jaren met de halve schooldagen het pittig huiswerk bezig bent krijg je daardoor wel een betere indruk van de leerkwaliteiten van je kinderen. En veel meer respect voor de leraar. Want tjonge jonge wat is het lastig om de tafels in een 8 jarig hoofdje te stampen als ze je met grote onschuldige ‘ik snap er niets van ‘ ogen aankijkt.

Ik zie het als een voordeel om onze kinderen de individuele leeraandacht te geven die de leerkracht niet kan verzorgen met een gemiddelde van 26 kinderen in één klas.

Vanaf 10 jaar naar middelbaar onderwijs

Ook vind ik het een voordeel dat de Duitse kinderen met 10 jaar doorrollen naar het middelbaar onderwijs.

Ten eerste zodat ze voor de pubertijd echt begint al gewend zijn. Voor tieners is die periode zoiezo al verwarrend genoeg.

En ten tweede omdat je veel eerder in je leven onderwijs op jou niveau krijgt. En niet de snelle leerlingen de langzame frustreren en andersom.

Voordelen van huiswerk op de basisschool

Doordat huiswerk vanaf dag één standaard is op de basisschool rollen de kinderen zonder problemen door naar middelbaar. Waar in Nederland normaliter dan pas het echte huiswerk begint.

Ook is het heel grappig om te zien dat een van onze meiden eerst direct na thuiskomst al haar huiswerk er doorheen ramt en daarna pas ontspant. Terwijl de ander eerst moet eten, naar de wc en rommelen voordat ze zich op haar huiswerk kan beginnen.

En je bent veel meer betrokken bij wat je kind op school bezighoudt.